Praktyczne wątpliwości, jakie wciąż budzi wpływ zobowiązań z tytułu PPP na dług publiczny skutecznie zniechęca sektor publiczny do realizacji przedsięwzięć w tej formule. Ci, którzy jednak decydują się na przedsięwzięcia partnerstwa publiczno-prywatnego próbują ominąć ryzyko wpływu PPP na dług planując założenie spółek celowych (SPV – art. 14 uppp). Czy takie postępowanie jest słuszne?

Trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Niezaprzeczalną zaletą zawiązania SPV jest z pewnością bardziej zbliżona i sprawna współpraca partnerów. Spółka jako odrębny podmiot łatwiej przejdzie przez proces inwestycyjny. Działając poprzez swoje organy, zdecydowanie efektywniej realizować będzie działania na etapie eksploatacyjnym przedsięwzięcia. Rada nadzorcza zapewni z kolei skuteczniejszą kontrolę planowanych i realizowanych działań. No i jeszcze możliwość zapomnienia o wpływie PPP na dług…. Na pierwszy rzut oka – rozwiązanie idealne. Czy aby na pewno?

Planując zawiązanie spółki celowej musisz pamiętać, że partnerstwo publiczno-prywatne to współpraca oparta na podziale zadań i ryzyk. Zasadniczo, przy podziale tym każda ze stron umowy PPP bierze na siebie te obowiązki i ryzyka z którymi poradzi sobie lepiej niż jej kontrahent. Zauważ, że zachowanie tej zasady w przypadku spółki celowej jest w zasadzie niemożliwe. Spółka to bowiem odrębny podmiot. Działać będzie w rzeczywistości gospodarczej samodzielnie i samodzielnie też ponosić będzie wszelkie ryzyka z tą działalnością związane. Niezależnie od struktury udziałowej SPV, wystąpienie jakiegokolwiek ryzyka zawsze pośrednio dotknie każdego wspólnika/akcjonariusza. W przypadku „klasycznego” PPP, alokacja ryzyk może temu zapobiec. W przypadku spółki będzie to już utrudnione.

Co więcej, to nie koniec wad. Powołując SPV musisz pamiętać, że ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym istotnie ogranicza spektrum działania takiej spółki. Zgodnie z art. 14 ust. 2 uppp:

„Cel i przedmiot działalności spółki nie może wykraczać poza zakres określony umową o partnerstwie publiczno-prywatnym”

Przywołane ograniczenie gra istotną rolę w przypadku biznesów „rozwojowych” a także w przypadku tych przedsięwzięć, gdzie ważnym czynnikiem jest technologia. Pamiętaj, że PPP to kontrakt wieloletni. Z biegiem czasu okazać się może, że utrzymanie konkurencyjnej pozycji SPV na rynku wymagać może rozszerzenia jej działalności – być może o zakres działań nie znany w dniu zawarcia umowy PPP. Przy odpowiedniej konstrukcji umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym da się omawiane ogamicznie złagodzić. Nie jest to jednak łatwe. Zdecydowanie prościej pozwolić partnerowi prywatnemu (w przypadku zwykłej umowy PPP) pobierać pożytki z partnerstwa w dość otwartej formule nie ograniczając rodzajów jego potencjalnej działalności komercyjnej.

Spółka celowa PPP ma zatem szereg zalet, ale też i wad. Zasadność jej powołania uzależniona jest zawsze od konkretnego rodzaju przedsięwzięcia, jego skali oraz faktu, czy przedmiot partnerstwa to kapitałochłonne zaspokajanie potrzeb lokalnej społeczności czy też zwyczajnie dochodowy biznes o bardziej komercyjnym charakterze.